Z dniem 9 lipca 2018 r. nastąpiła zmiana ogólnych terminów przedawnienia na podstawie ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw Dz.U. z 2018 r. poz. 1104.

Znaczącej zmianie uległ art. 118 k.c., dotychczas przewidujący co do zasady dziesięcioletni okres przedawnienia. Obecnie, jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi sześć lat. Bez zmian pozostał natomiast termin dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – nadal są to trzy lata.

Podobnemu skróceniu uległ termin przedawnienia roszczenia stwierdzonego prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenia stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd – teraz również wynosi sześć lat. Natomiast jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się nadal z upływem trzech lat.

Ponadto, w odniesieniu do terminów przedawnienia nie krótszych niż dwa lata, zmienił się sposób ich liczenia – koniec terminu przedawnienia przypada od teraz zawsze na ostatni dzień roku kalendarzowego.

Po nowelizacji znacząco poprawiła się sytuacja konsumentów. Dotychczas przedawnione wierzytelności mogły być dochodzone przez wierzyciela, a dłużnik uwolnić od nich mógł się jedynie poprzez podniesienie zarzutu przedawnienia. Obecnie, zgodnie z art. 117 §21, po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. Tym samym w stosunku do konsumenta sąd teraz z urzędu uwzględnia przedawnienie roszczenia. Nie jest to jednak zasada bezwzględna. Zgodnie bowiem z art. 1171 §1, w wyjątkowych przypadkach sąd może, po rozważeniu interesów stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności. Korzystając z tego uprawnienia sąd powinien rozważyć w szczególności długość terminu przedawnienia; długość okresu od upływu terminu przedawnienia do chwili dochodzenia roszczenia i charakter okoliczności, które spowodowały niedochodzenie roszczenia przez uprawnionego, w tym wpływ zachowania zobowiązanego na opóźnienie uprawnionego w dochodzeniu roszczenia.

Różnicowanie sytuacji konsumentów i przedsiębiorców ma miejsce także w przepisach przejściowych. Co do zasady, w stosunku do przedsiębiorców, do przysługujących im roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie nowej ustawy, i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych, stosuje się nowe terminy przedawnienia. W przypadkach, w których termin przedawnienia uległ w ten sposób skróceniu, będzie on biegł od dnia wejścia w życie nowelizacji, chyba że przy uwzględnieniu dotychczasowego terminu przedawnienia upłynęłoby ono wcześniej. Wtedy przedawnienie następuje zgodnie z dotychczasowymi przepisami.

Z kolei do przysługujących konsumentom roszczeń powstałych przed dniem wejścia w życie nowelizacji i w tym dniu jeszcze nieprzedawnionych w każdym wypadku stosuje się dotychczasowe przepisy o terminach przedawnienia.

Ponadto w przypadku roszczeń przedawnionych przysługujących przeciwko konsumentowi, co do których do dnia wejścia w życie nowelizacji nie podniesiono zarzutu przedawnienia, podlegają z tym dniem skutkom przedawnienia określonym w znowelizowanej ustawie.

Warto pamiętać, że nowelizacja objęła także Kodeks postępowania cywilnego. Istotna zmiana dotyczy wymagań co do treści pozwu. Obecnie w sprawach o zasądzenie roszczenia konieczne jest także oznaczenie daty wymagalności roszczenia.